جوانب مختلف پدیده زلزله هنوز به شکل کامل شناخته شده نیستند و زمان وقوع زلزلههای بزرگ پیشین در منطقه نیز غالبا قدیمی تر از آن هستندکه حافظه جمعی شهری به خاطر بیاورد. بنابراین اغلب ساکنین مناطق داردی خطر، تنها با شنیدهها و نه با تجربه شخصی و مستقیم، درجریان وقوع آخرین زلزله قرار دارند. از سوی دیگر این سوال باقی است که در صورت وقوع زلزله چه میزان توان واندوخته اجتماعی و اقتصادی جهت پشتیبانی از این واکنش وجود دارد؟
این ضعف موجب شده است رخدادهایی که دوست نداریم پیش بیایند، کمتر پیش بینی و برنامه ریزی کنیم. با این وجود حساسیت نسبت به این رویداد و پیامدهای آن هرروز بیشتر میشود و برای آنکه این حرکت تداوم یافته و در مسیر درست پیش رود، لازم است در مجامع مرتبط با امر ساختمان و ساختمان سازی هر چه بیشتر بازتاب داشته باشد.
حفاظت در مقابل زلزله در صورتی کارایی لازم را خواهند داشت که پیش تر و هنگام شکل گیری، ایده های اولیه در نظر گرفته شوند . و ضمن استفاده و رعایت آیین نامههای مقاوم سازی در برابر زلزله در طراحی، به کیفیت مناسب هنگام اجرا و نظارت توجه شود.
سه عامل مهم در طراحی زلزله ذیل دخیل هستند :
- تعریف موقعیت جغرافیایی
- وضعیت خاک بستر
- نوع ساختمان
بررسی ها نشان میدهد بیش از %90 خاک ایران زلزله خیز است و اکثر شهرهای ایران را خطر وقوع زلزلههای شدید تهدید میکند.
نکته قابل توجه این است که جرم، مهمترین نقش را در ایجاد نیروهای زلزله در سازهها ایفا میکند. هر قدر که جرم بیشتر باشد، نیروی زلزلهی بزرگتری به سازه وارد میشود و از آنجایی که حذف سازه غیر ممکن است، میتوان با بکارگیری مصالح نوین، مقدار آن را به حداقل رساند. بررسی ها نشان داده که دیوار های کناف، 60-90% از دیوارهای بنایی متداول سبکتر هستند.
وزن بسیار کم و ساختار ترکیبی لایههای پوششی با سازههای فولادی سبک به کار رفته در کناف سبب پایداری دیوارهای کناف شده است.
آزمایشات نشان می دهد دیوارهای کناف به خوبی در برابر شتاب هایی به بزرگی بیش از 5g مقاومت دارند، در حالی که شتاب مبنای طرح در زلزله خیزترین مناطق ایران حداکثر 0.35g در نظر گرفته شده است.
دیوار های سنگین علاوه بر افزایش جرم کلی ساختمان، باعث فشار آوردن نیروی زلزله به سازهها شده که این اجزا تحت شتاب زلزله در امتداد عمود بر صفحه خود دچار ناپایداری و انهدام خارج صفحه شوند.
از خطرات دیگر در هنگام وقوع زلزله، جداشدن و فروریزی قطعات نما است. در ایران معمولا از قطعات سنگ و آجر پلاک در نما استفاده میشود که به صورت دوغابی بر بدنه ی دیوارهای خارجی اجرا میشوند.
اتصال نامناسب میان قطعات و بدنه دیوارهای خارجی موجب میشود در هنگام وقوع زلزله، لرزشها را تحمل نکرده و نما فرو بریزد.
استفاده از سیستم ساخت و ساز خشک دیوار های خارجی ساختمان راه حل این مشکل خواهد بود، این ساختار موسوم به صفحات مصلح سیمانی موسوم به Aquapanel میباشد که متشکل از قابهای فولادی سبک و صفحات مصلح سیمانی موسوم به Aquapanel میباشد. استفاده از عایق پشم معدنی از دیگر مزایای این ساختار است که بهطور همزمان موجب بهسازی حرارتی و صوتی ساختمان میشود.
در انتها به معضل ساخت سقف های کاذب و سقفهای تزیینی معلق با استفاده از رابیتس و گچکاری سنتی میپردازیم:
این ساختار سنگین بوده و معمولا در اجرای اتصالات و مهارهای شبکه ی نگهدارنده ی معلق توجه کافی صورت نمیگیرد، درنتیجه در هنگام وقوع زلزله ، شبکه نگهدارنده ی معلق از بدنه اصلی ساختمان جدا شده و ساختمان فرو میریزد یا تکانهای ناشی از زلزله موجب میشود سقف کاذب به دیوار های مجاور خود ضربه وارد کند و آنها را تخریب کند که با استفاده از سیستم های سقف کاذب خطرات فوق کمتر میشوند.
کاتالوگهای مرتبط با فیزیک ساختمان :